Para piyasası araçları nelerdir, Sermaye piyasası araçları, Para piyasası kurumları, Para Piyasası nedir, Para piyasası araçları özellikleri, Uluslararası para piyasası araçları, Para ve sermaye piyasası araçları nelerdir, Finansal piyasa araçları Finansal piyasa nedir, para piyasası araçları, Finansal piyasa türleri, Para piyasası özellikleri gibi konular hakkında bilgi sahibi olmak için yazımızı okumaya devam ediniz.
Kişiler veya kurumlar kısa vadeli finansman ihtiyaçlarını para piyasası araçlarıyla karşılamaktadır. Bu piyasada değerlenen finansal varlıkların vadeleri en az 90 gün, en çok 1 yıl olarak belirlenmiştir. Sermaye piyasası araçları için bu süre daha uzun olabilir.
Para piyasası araçları kısa vadeleri nedeniyle faiz oranlarındaki değişimlerden daha az etkilenmektedir. Para piyasalarında farklı araçlar kullanılabilir. Para piyasası, borsadan farklı bir sisteme dayanmaktadır. Ülkemizde para piyasası 3 farklı piyasadan oluşmaktadır. Para piyasası araçları:
Para piyasası, vadesi 1 yıldan kısa olan fonların arz ve talebinin karşılandığı bir tür finans piyasasıdır. Para piyasası fonları genellikle işletmelerin nakit, nakit benzerleri veya nakde dönüştürülebilir olan cari varlıklarını finanse etmek için kullanılır. Para piyasası araçlarını ticari seneler, kaynakları ise çeşitli mevduat oluşmaktadır.
Makro ekonomi için Finansal piyasalar ikiye ayrılır: ticareti yapılan ürünlerin vadesine göre para piyasaları ve sermaye piyasalarıdır. Para piyasalarında işlemler bir yıldan az sürmekte, sermaye piyasalarında ise bir yıldan fazla sürmektedir. Para piyasalarında kısa vadeli likidite açığı olan, fazlası karşılıyor. Fazla likidite ile faiz uygular ve bir açıkla faiz öder. Mekana göre yurtiçi ve yurtdışı olmak üzere ikiye ayrılan para piyasalarında işlemler ulusal para ile sınırlı ise yurt içi (Interbank) uluslararası paralar ile yapılan ise (Euromarket) yurt dışı piyasası olmaktadır.
Yazımızın devamında para piyasası araçları ve para piyasası özelliklerine değineceğiz.
Hazine bonolarının temel amacı nakit akışı gereksinimlerini karşılamaktır. Nakit akışı ihtiyaçlarını karşılamak için devlet maliye kanununa uygun olarak borçlanma senetleri ihraç eder. Hazine bonoları borsaya bağlı olarak 91 gün, 182 gün, 273 gün ve 365 gün ile sınırlıdır.
Hazine bonoları, kullanıcılarına birçok kolaylık sunar. Hazine bonolarının kısa vadeli menkul kıymetlerin taşınması, geri ödeme riski olmaması, gelir vergisi olmaması ve devlet ihalelerinde sigorta gibi birçok imkânı vardır. Belirtilen vade sonunda nominal değer ile satış değeri arasındaki fark yatırımcının faiz gelirini oluşturur.
Para Piyasası Araçları
Finans bonoları, işletmelerin ve işletmelerin kısa vadeli finansman ihtiyaçlarını karşılar. Fonlama yükümlülükleri, borçlanma senetleri olarak adlandırılır. Tıpkı hazine bonoları gibi, finansman bonoları da kullanıcılarına çeşitli faydalar sunar. Kuruluşlar çeşitli seçeneklerden daha düşük bir maliyetle fon elde edebilir. Bu, finans bonoları aracılığıyla yapılır.
Finans bonoları banka kredileri, faiz oranı dışındaki komisyonlar ve banka mevduatı gereksinimleri gibi durumlarda dahil edilir. Finans bonosu sayesinde, bankaların kredi verme için sunduğu çeşitli kısıtlamalardan kaçınılabilir. Finansman yükümlülükleri bu açıdan daha esnektir. Finans bonoları, hazine bonoları gibi indirimli olarak satılır. Yani finans faturalarının ikincil bir pazarı var.
Yatırım ve kalkınma bonoları fon yaratmak için banka tahvilleri çıkarır. Banknotlarda vade kısa vadeli kabul edilir. Banka bonoları para piyasası araçlarından biridir.
Repo, geri satın alma anlaşmaları ile yapılır. Geri alım anlaşmaları ile bir menkul kıymet, belirlenen vadeye göre belirli bir fiyattan geri alınabilir. Repo anlaşmaları ile karşı taraf, menkul kıymetleri vade sonunda belirlenen fiyatı geri ödemek şartıyla satın alır. Repo piyasalarında hazine bonosu ve devlet tahvili kullanılabilir. Repo süresi genellikle 1 gece ile 30 gün arasındadır. Daha uzun da olabilir.
Varlığa dayalı menkul kıymetler, ülke genelinde bankalar ve finans kurumları tarafından kullanılan araçlar arasındadır. Bu menkul kıymetler belirli faiz oranları ve vadelerle ihraç edilebilir. Varlık finansmanına ek olarak, Türk bankalarının yanı sıra genel ortaklıklar ve leasing şirketleri menkul kıymet ihraç edebilir.
Sermaye piyasalarında 1 yıldan uzun vadelere sahip olan finansal varlıklar işlem görmektedir. Bu piyasalardan sağlanmış olan krediler genellikle işletmelerin makine, araç gibi belirli varlıklarını finanse etmek için kullanılmaktadır. Para piyasasındaki gibi sermaye piyasasında da kaynaklar tasarruf sahiplerinin birikimleri olmaktadır. Sermaye piyasası kendi içinde “birincil piyasa” ve “ikincil piyasa” olmak üzere 2 gruba ayrılır.
Sermaye piyasası araçları aşağıdaki maddelere halinde sıralanmıştır:
Şimdi kısaca birincil ve ikincil piyasaya değinelim.
Birincil Piyasa: Piyasada ilk kez dolaşıma giren menkul kıymetler bu piyasalarda işlem görmektedir. Birincil piyasalarda, fon fazlası olan bir aracı aracılığıyla veya doğrudan menkul kıymet ihraç eden şirketlerle ortaklık yapabilirler.
İkincil Piyasa: İkincil piyasa, önceden işlem gören menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasadır. Menkul kıymetlerin likiditesini artıran ikincil piyasa, böylelikle birincil piyasaya talep yaratmakta ve gelişmesine katkı sağlamaktadır.